Nachlass Pisma z lat 1884-1885

Lektura tekstów Friedricha Nietzschego jest doświadczeniem trudniejszym i bardziej osobistym niż obcowanie z myślą jakiegokolwiek innego filozofa. Nie chodzi tu o skomplikowany język – wręcz przeciwnie, łatwo zrozumieć poszczególne zdania, nie ma naukowego żargonu ani metafor nie do rozszyfrowania. Nieprzypadkowo jednak wokół Nietzscheańskich koncepcji narosło tyle nieporozumień. Każdy musi więc zobaczyć na własne oczy, kim jest Nietzsche. W twórczości Nietzschego wymiary intelektualny i czysto filozoficzny nierozerwalnie splatają się z emocjonalnym, politycznym, literackim, poetyckim. W tomach Nachlassu, pośmiertnej spuścizny, jest to szczególnie wyraźne. Nietzsche z poetycką furią, ale i z niezwykłą precyzją analizuje mentalność i obyczajowość współczesnego człowieka, który ulega hipokryzji, lękowi przed większością, potrzebie uznania, resentymentowi i nienawiści do „wielkich duchów” – wybitnych jednostek. Nowoczesny świat wydaje się filozofowi zwyrodniały, zakłamany, pruderyjny, cyniczny, pełen bezmyślności i stadnych zachowań. Nietzsche przeciwstawia mu afirmatywne i namiętne podejście do życia oraz subtelność umysłu, charakterystyczne dla „wielkich duchów”, a także dla okresu świetności starożytnej Grecji. Nie jest to jednak proste przeciwstawienie – podstarzały i bezzębny świat współczesny przyciąga uwagę Nietzschego i tyleż go wścieka, co nieprzerwanie fascynuje.

W obecnym stuleciu powierzchownych i błyskawicznych wrażeń najniebezpieczniejsza książka przestaje być niebezpieczna: szuka sobie pięciu, sześciu odpowiednio głębokich duchów. Na marginesie – cóż szkodzi, jeśli destrukcyjnie wpłynie na o b e c n e czasy!

Friedrich Nietzsche (1844–1900) – wybitny niemiecki filozof, z wykształcenia także filolog klasyczny, inspirował się początkowo Schopenhauerem, później jeden z najbardziej niezależnych intelektualnie myślicieli. Krytyk niepokojących zjawisk w obrębie religijności i kultury mieszczańskiej. Podkreślał szczególną wartość twórcy i twórczości, aktywności, odwagi, indywidualizmu i zdecydowania przeciwko dekadencji, pesymizmowi, bierności i obłudzie. Jego filozofia odcisnęła piętno na całej współczesnej filozofii. Główne dzieła to Narodziny tragedii, Poza dobrem i złem, Wiedza radosna, Ludzkie, arcyludzkie. Po śmierci Nietzschego wydano słynny Nachlass, nieopublikowane za jego życia pisma i fragmenty. Polskie tłumaczenie tomu obejmującego teksty z lat 1884–1885 ukazuje się po raz pierwszy.