Wielki Zrównywacz. Przemoc i historia nierówności od epoki kamienia do XXI wieku

Książka historyczna z mocną tezą: nierówności społeczne zmniejszają się, gdy dochodzi do rzezi i katastrof, a rosną, gdy wraca pokój i stabilność. Czterej Jeźdźcy Zrównania, jak autor określa siły sprawcze egalitarnych przemian, to: masowa mobilizacja społeczeństwa w obliczu wojny, zmiany w wyniku rewolucji, upadek państwa i zabójcze pandemie. Tak jak ich biblijne odpowiedniki, przybywają, aby „odebrać ziemi pokój” i by zabijać „mieczem i głodem, i morem, i przez dzikie zwierzęta”.

Jedna po drugiej Scheidel odrzuca niekatastroficzne alternatywy, na których skupiał się praktycznie każdy pokojowy ruch na rzecz sprawiedliwości społecznej: demokrację, rozszerzenie prawa wyborczego, edukację, wzrost gospodarczy, socjaldemokrację, związki zawodowe i państwo opiekuńcze. Ich skutki, jak wykazuje, były stosunkowo nieznaczne i nigdy nie zrekompensowały nieubłaganego marszu nierówności.

J. C. Scott, „London Review of Books”